همه چیز دربارهی رک ایستاده
در هر زیرساخت حرفهای فناوری اطلاعات، نظم، امنیت و تهویهی مناسب تجهیزات شبکه اهمیت بالایی دارد. رک ایستاده، محفظهای فلزی و استاندارد است که برای نگهداری تجهیزات پرحجم مانند سرورها، سوئیچها، روترها، UPS و ماژولهای ذخیرهسازی در محیطهایی مانند دیتاسنترها، اتاقهای سرور و دفاتر IT طراحی شدهاست.
رکهای ایستاده با ارتفاعها و عمقهای متنوع، امکان مدیریت کابلکشی، افزایش جریان هوا، بهبود امنیت فیزیکی و ارتقای سریع تجهیزات را فراهم میکنند. اگر به دنبال راهکاری حرفهای برای سازماندهی تجهیزات شبکه با امکان توسعه در آینده هستید، رک ایستاده انتخابی مطمئن و مقرونبهصرفه خواهد بود.
رک ایستاده چیست؟
رک یک محفظهی فلزی است که در اندازههای متفاوت تولید شده و هرکدام برای یک کاربرد خاص مورداستفاده قرار میگیرد. رکها را از نظر نوع ساخت میتوان به سه دستهی رک ایستاده، رک دیواری و رک Outdoor تقسیم کرد.
رک ایستاده همانطور که از نامش پیداست، بهصورت ایستاده روی زمین قرار گرفته و تجهیزات شامل سرور، مودم و روتر، سوئیچ، کابلها، پچ پنل و کیستون درون آن قرار میگیرد. برخلاف رکهای دیواری و اوت دور، رکهای ایستاده غالباً در های بزرگ سازمانی و مراکز داده یا دیتاسنترها استفاده میشود تا بتوان حجم بالایی از تجهیزات را درون آن جای داد.
انواع رک ایستاده
1. رک ایستاده 12 یونیت
این نوع رکها برای فضاهای کوچک و تجهیزات کمحجم مانند سوئیچهای شبکه و پچ پنلها مناسب هستند. معمولاً در دفاتر کوچک و بخشهای IT با تجهیزات محدود استفاده میشوند.
2. رک ایستاده 22 یونیت
این رکها فضای بیشتری برای نصب تجهیزات شبکه و سرورهای کوچک فراهم میکنند. گزینهای مناسب برای شرکتهای متوسط و دفاتر کار که نیاز به مدیریت تجهیزات شبکه دارند.
3. رک ایستاده 32 یونیت
مناسب برای سازمانهایی که تجهیزات بیشتری مانند سرورها، ذخیرهسازهای تحت شبکه و روترهای پیشرفته دارند. این رکها امکان مدیریت کابلکشی و تهویه مناسبتری ارائه میدهند.
4. رک ایستاده 42 یونیت
یکی از رایجترین رکهای سرور، مناسب برای دیتاسنترها و سازمانهای بزرگ است. این مدل فضای کافی برای نصب انواع سرورها، UPS و تجهیزات جانبی را فراهم میکند و امکان مدیریت بهتر جریان هوا را دارد.
5. رک ایستاده 47 یونیت
بزرگترین نوع رکهای استاندارد که در مراکز داده و سازمانهای با حجم تجهیزات بالا استفاده میشود. این رکها فضای گستردهای برای نصب تجهیزات سنگین و پیشرفته دارند و معمولاً دارای سیستمهای تهویه پیشرفته هستند.
یونیت چیست؟
یونیت (Unit یا U) واحد استاندارد اندازهگیری ارتفاع در رکهای شبکه است. هر یونیت معادل ۴.۴۵ سانتیمتر است و نشاندهندهی فضایی است که یک تجهیز مانند سرور یا سوئیچ میتواند درون رک اشغال کند.
بهعنوان مثال، یک رک 42 یونیت میتواند تجهیزاتی با مجموع ارتفاع 42U را در خود جای دهد. انتخاب درست تعداد یونیت رک، به شما کمک میکند تجهیزات فعلی را بهدرستی جایگذاری کرده و فضای کافی برای توسعههای آتی نیز داشته باشید.
کاربرد رک ایستاده
رک ایستاده نقش کلیدی در مدیریت و نگهداری تجهیزات زیرساختی شبکه در سازمانها، دیتاسنترها و اتاقهای سرور دارد. این نوع رکها برای ساماندهی حجم زیادی از تجهیزات طراحی شدهاند و امکانات لازم برای نصب، تهویه، ارتقاء و حفاظت فیزیکی را بهصورت یکجا فراهم میکنند. کاربردهای اصلی آن عبارتاند از:
سازماندهی تجهیزات شبکه
رک ایستاده این امکان را فراهم میکند که انواع تجهیزات مانند سرورها، سوئیچها، روترها، تجهیزات ذخیرهسازی و پچ پنلها بهصورت منظم، اصولی و با استاندارد یونیت ۱۹ اینچی نصب شوند. این نظم در نصب، هم باعث استفاده بهینه از فضا میشود و هم در عیبیابی یا تعمیرات بعدی بسیار مؤثر است.
مدیریت اصولی کابلکشی
کابلکشی در محیطهای فاقد رک معمولاً با بینظمی، گرهخوردگی و تداخل سیگنال مواجه است. رکهای ایستاده با بهرهگیری از نردبان کابل، نگهدارنده و داکت، امکان مدیریت دقیق کابلها را فراهم میکنند و از آسیب فیزیکی یا اختلال عملکرد جلوگیری میکنند.
تهویه مؤثر و کنترل حرارت
وجود فضای مناسب در اطراف تجهیزات، امکان نصب فن و تهویه طبیعی یا اجباری، باعث میشود که رکهای ایستاده بتوانند حرارت تولیدشده را بهخوبی مدیریت کنند. این موضوع به افزایش طول عمر تجهیزات و کاهش ریسک از کار افتادن در اثر گرما کمک میکند.
افزایش امنیت فیزیکی تجهیزات
بیشتر رکهای ایستاده از ورقهای فلزی ضخیم و دربهای قفلدار ساخته شدهاند که امنیت فیزیکی تجهیزات را در برابر دسترسیهای غیرمجاز، ضربه، گردوغبار و نوسانات محیطی تضمین میکنند. برخی مدلها نیز دارای سیستم مانیتورینگ دما یا هشدار دسترسی هستند.
استفاده بهینه از فضا در مقیاس سازمانی
با طراحی عمودی، رکهای ایستاده فضای کف را اشغال نمیکنند و در عین حال میتوانند دهها یونیت تجهیزات را در خود جای دهند. به همین دلیل، برای سازمانها، شرکتهای بزرگ و دیتاسنترهایی که فضای افقی محدود دارند، گزینهای ایدهآل محسوب میشوند.
قابلیت توسعهپذیری و ارتقاء آسان
ساختار ماژولار رکهای ایستاده این امکان را میدهد که با افزایش نیازهای شبکه، تجهیزات جدید بهراحتی به آن اضافه شوند. این قابلیت، عمر مفید رک را افزایش داده و هزینههای ارتقاء زیرساخت را کاهش میدهد.
پیشنهاد میشود برای مطالعه بیشتر از محصولات رک outdoor دیدن فرمایید.
چه تجهیزاتی درون رک ایستاده بکار میرود؟
تجهیزات متنوعی در داخل رک (Rack) نصب و استفاده می شوند که هر کدام کارکرد خاص خود را دارند. به طور کلی، این تجهیزات را می توان به دسته های زیر تقسیم کرد:
1. سرورها (Servers):
سرورها رایانه های قدرتمندی هستند که برای ارائه خدمات شبکه، ذخیره سازی اطلاعات، میزبانی وب سایت ها و اجرای برنامه های کاربردی مورد استفاده قرار می گیرند. سرورها در اندازه ها و مدل های مختلف موجود هستند و می توان آنها را به صورت عمودی یا افقی در رک نصب کرد.
2. سوئیچ ها (Switches):
سوئیچ ها دستگاه های شبکه ای هستند که وظیفه اتصال چندین دستگاه را به یکدیگر به عهده دارند. سوئیچ ها می توانند ترافیک شبکه را به طور هوشمندانه مسیریابی کنند و به شما امکان می دهند تا شبکه خود را به طور کارآمدتر مدیریت کنید.
3. روترها (Routers):
روترها دستگاه های شبکه ای هستند که وظیفه اتصال دو یا چند شبکه را به یکدیگر به عهده دارند. روترها می توانند ترافیک شبکه را بین شبکه های مختلف مسیریابی کنند و به شما امکان می دهند تا به اینترنت و سایر شبکه ها دسترسی داشته باشید.
4. تجهیزات ذخیره سازی (Storage Devices):
تجهیزات ذخیره سازی مانند هارد دیسک ها، درایوهای SSD و آرایه های ذخیره سازی (Storage Arrays) برای ذخیره سازی اطلاعات مورد استفاده قرار می گیرند. این تجهیزات می توانند به صورت داخلی در سرورها یا به صورت خارجی در رک نصب شوند.
5. تجهیزات شبکه (Networking Devices):
تجهیزات شبکه ی دیگری مانند فایروال ها، مودم ها و کارت های شبکه نیز می توانند در رک نصب شوند. این تجهیزات برای تامین امنیت شبکه، اتصال به اینترنت و برقراری ارتباط بین دستگاه های مختلف مورد استفاده قرار می گیرند.
6. تجهیزات برق (Power Equipment):
تجهیزات برق مانند PDU ها (Power Distribution Units) و UPS ها (Uninterruptible Power Supplies) برای تامین برق تجهیزات داخل رک مورد استفاده قرار می گیرند. این تجهیزات می توانند از قطعی برق و نوسانات ولتاژ محافظت کنند.
7. تجهیزات خنک کننده (Cooling Equipment):
تجهیزات خنک کننده مانند فن ها و کولرهای رک برای خنک کردن تجهیزات داخل رک مورد استفاده قرار می گیرند. این تجهیزات می توانند از گرم شدن بیش از حد تجهیزات و بروز مشکلات جلوگیری کنند.
8. تجهیزات کابل کشی (Cabling):
کابل های مختلفی مانند کابل های شبکه، کابل های برق و کابل های فیبر نوری برای اتصال تجهیزات داخل رک به یکدیگر و به شبکه خارجی مورد استفاده قرار می گیرند.
9. تجهیزات جانبی (Accessories):
تجهیزات جانبی مانند قفسه ها، ریل ها، پنل های خالی و چراغ های LED نیز می توانند در رک نصب شوند. این تجهیزات برای سازماندهی، مدیریت و زیبایی ظاهری رک مورد استفاده قرار می گیرند.
عوامل موثر در قیمت رک ایستاده
قیمت رک ایستاده یا رک دیواری به تعداد یونیت و ارتفاع آن بستگی دارد. کاربر باید حجم تجهیزات خود را مشخص و فضای مورد نیاز خود را بررسی نماید تا با آگاهی لازم اقدام به خرید رک نماید.
همانطور که تعداد یونیت در رک ها تفاوت دارد، عمق رک ها با یکدیگر نیز متفاوت می باشد. به عنوان مثال: رک ایستاده شامل عمق های 60 سانتی متر، 80 سانتی متر و 100 سانتی متر است.
در نهایت عمق رک نیز همانند ارتفاع و یونیت آن در قیمت خرید تاثیرگذار خواهد بود.
قیمت رک ایستاده به عوامل مختلفی بستگی دارد. برخی از این عوامل عبارتند از:
ابعاد و ارتفاع: ابعاد و ارتفاع رک ایستاده میتواند به شدت تاثیرگذار باشد. رک های بزرگتر و با ارتفاع بالاتر معمولاً گرانتر از رک های کوچکتر هستند.
جنس و کیفیت ساخت: جنس و کیفیت ساخت رک ایستاده نیز بر قیمت آن تاثیر میگذارد. رک های با کیفیت بالاتر و جنس ساخت بیشتر اغلب گرانتر از رک های با کیفیت پایین تر هستند.
برند: برند رک ایستاده نیز تاثیر قابل توجهی بر قیمت آن دارد. رک های با برندهای مشهور و از شرکتهای معتبر تر معمولاً گرانتر از رک های با برندهای کمتر معروف هستند.
محل تولید و توزیع: محل تولید و توزیع رک ایستاده نیز تاثیرگذار است. رک های تولید شده در کشورهایی با هزینه تولید پایینتر ممکن است ارزانتر باشند. همچنین، اگر رک ها به صورت مستقیم از تولید کننده تهیه شوند، میتوانند ارزانتر باشند.
ویژگیهای اضافی: ویژگیهای اضافی مانند سیستم تهویه، قابلیت مدیریت کابلها و ... نیز ممکن است به قیمت رک ایستاده اضافه شود.
مشخصات و ویژگیهای رک ایستاده
واحد اندازهگیری رک، یونیت (Unit) نام دارد که هر یونیت برابر است با 4.44 سانتیمتر. تفاوت اندازهی رکهای ایستاده غالباً در ارتفاع آنها بوده و طول و عرض رکها بهندرت تغییر میکند.
ستونها:
درون رک ایستاده 4 ستون تعبیه شده که برای قرارگرفتن تجهیزات استفاده میشود. باتوجهبه استاندارد بودن اندازهی رک ایستاده و فاصلهی بین ستونها، تجهیزات از جمله سرور را بهراحتی میتوان روی آنها مستقر کرده تا از شلوغی تجهیزات و تکانخوردنهای بیمورد اجتناب شود.
بدنه:
جنس بدنهی رکهای ایستاده از ورقهای آهنی انتخاب میشود تا در برابر وزن تجهیزات و همچنین دسترسیهای غیرمجاز فیزیکی مقاومت کافی داشته باشد. هر دو سمت بدنهی رک با یک لایهی ضخیم رنگ پوشیده میشود تا از خوردگی و زنگزدگی در اثر مجاورت با رطوبت هوا محافظت شود.
ضخامت ورق فلزی بدنه بر اساس اندازهی رک انتخاب میشود به این صورت که هرچه ارتفاع بیشتر باشد، ورقهی ضخیمتری هم استفاده میشود تا در اثر تحمل وزن تجهیزات دچار آسیب نشود. بهطورکلی ضخامت بدنهی رک ایستاده از 0.8 تا 2 میلیمتر متغیر است.
درب:
بیشتر رکهای ایستاده دارای 4 درب در چهار جهت محفظه هستند که این امکان را به ما میدهد تا تجهیزات را از هر طرف بتوانیم درون رک قرار دهیم. لازم به ذکر است که فقط درب جلوی محفظه از نوع لولا بوده و 3 درب دیگر روی بدنه قفل میشود.
از دربهای کنار و عقب رک معمولاً برای حذف یا افزودن تجهیزات استفاده میشود که پس از قفل شدن آنها، دسترسی به تجهیزات صرفاً از طریق درب لولایی جلو امکانپذیر خواهد بود.
ارتفاع:
رکهای ایستاده در ارتفاعهای مختلفی مانند 18 یونیت، 22 یونیت، 32 یونیت، 42 یونیت و 47 یونیت تولید میشوند.
عمق:
رکها در عمقهای مختلفی مانند 60 سانتیمتر، 80 سانتیمتر و 100 سانتیمتر تولید میشوند.
عرض: عرض استاندارد رکها 19 اینچ است.
وزن:
وزن رک به ابعاد و جنس آن بستگی دارد.
قابلیت تهویه:
رکها باید دارای تهویه مناسب باشند تا از گرم شدن بیش از حد تجهیزات شبکه جلوگیری شود.
قابلیت ارتقا:
رکها باید به گونهای باشند که بتوان در آینده تجهیزات جدیدی به آنها اضافه کرد.
نحوهی محاسبهی ابعاد رک ایستاده
همانطور که قبلاً اشاره شد، اندازهی رکها با واحد یونیت انجام میشود. رکهای ایستاده در چندین اندازهی مختلف تولید میشود که از دو جهت ارتفاع و عرض قابلبررسی است.
ابعاد رکهای ایستاده معمولاً به استانداردهایی مانند استاندارد 19 اینچی (19-inch standard) مربوط میشوند. در این استاندارد، عرض رکها ثابت است و برابر 19 اینچ یا حدود 48.3 سانتیمتر است. ارتفاع و عمق رکها میتواند متفاوت باشد و به طور عمومی با ارتفاع واحد "U" اندازهگیری میشود. هر واحد U به ارتفاع 1.75 اینچ (حدود 4.45 سانتیمتر) معادل است.
برای محاسبه ابعاد رک ایستاده، شما نیازمند دانستن تعداد واحدهای U که نیاز دارید، هستید. به عنوان مثال، اگر بخواهید یک رک ایستاده با ارتفاع 10 واحد U بسازید، ارتفاع آن برابر 10 ضربدر 1.75 اینچ (یا 10 ضربدر 4.45 سانتیمتر) خواهد بود.
عرض و عمق رک معمولاً به صورت استاندارد در نظر گرفته میشود و 19 اینچ (یا 48.3 سانتیمتر) برای عرض و اعداد مختلفی برای عمق مانند 24 اینچ (60.96 سانتیمتر)، 36 اینچ (91.44 سانتیمتر) و غیره وجود دارد. بنابراین، برای محاسبه ابعاد رک ایستاده، شما نیازمند دانستن ارتفاع رک (به واحدهای U) و مشخصات استاندارد عرض و عمق رک هستید.
ارتفاع:
رک ایستاده در 7 ارتفاع مختلف تولید میشود که شامل اندازههای زیر است:
- 18 یونیت
- 22 یونیت
- 27 یونیت
- 32 یونیت
- 37 یونیت
- 40 یونیت
- 42 یونیت
عمق:
علاوه بر ارتفاع، عمق رک نیز در چند اندازهی متفاوت تولید میشود که غالباً در 3 اندازهی 60، 80 و 100 سانتیمتری ساخته میشود.
اینکه ارتفاع، عمق و عرض رک در چه اندازهای انتخاب شود به تجهیزات موردنیاز بستگی داشته و توسط مجری تعیین میشود. باتوجهبه اختلاف قیمت قابلتوجه رکها، کارشناس سعی میکند رکی را انتخاب کند که کمترین فضای خالی پس از جایگذاری تجهیزات باقی بماند.
انواع درب رک ایستاده
دربهای رک ایستاده در دو نوع شیشهای و توری تولید میشود. در رکهای بزرگ معمولاً از دربهای توری استفاده میشود که علت آن، امکان گردش هوای بیشتر درون محفظه است و فرایند خنکسازی تجهیزات با سرعت بالاتری انجام میشود.
نکات ضروری خرید رک ایستاده
1. انتخاب ارتفاع مناسب بر اساس تجهیزات و آیندهنگری
پیش از انتخاب رک، باید فهرستی از تجهیزات فعلی خود (سرورها، سوئیچها، UPS و...) تهیه کنید و مجموع ارتفاع آنها را بر حسب یونیت (U) محاسبه نمایید. هر یونیت معادل 4.45 سانتیمتر است. نکته مهم این است که همیشه باید حداقل ۲۰ تا ۳۰ درصد فضای آزاد برای توسعه آینده یا افزودن تجهیزات جدید در نظر گرفته شود. انتخاب رک دقیقاً بهاندازه تجهیزات فعلی، اشتباهی رایج و هزینهزا در آینده است.
2. بررسی عمق رک با توجه به نوع سرورها و تجهیزات رکمونت
عمق رکهای ایستاده معمولاً در سه مدل ۶۰، ۸۰ و ۱۰۰ سانتیمتر تولید میشود. عمق رک باید متناسب با طول تجهیزات رکمونت (بهویژه سرورها) انتخاب شود. همچنین برای تهویه بهتر و مدیریت کابلکشی، حداقل ۱۰ تا ۱۵ سانتیمتر فضای اضافه در پشت دستگاهها در نظر بگیرید. رکهایی با عمق کم در صورت انتخاب اشتباه، نه تنها باعث اختلال در نصب تجهیزات میشوند، بلکه تهویه صحیح را نیز مختل میکنند.
3. کیفیت ساخت، استحکام و جنس بدنه رک
جنس رک باید از ورقهای فولادی با ضخامت مناسب باشد؛ در رکهای کوچکتر ضخامت ۰.۸ تا ۱ میلیمتر قابلقبول است اما در مدلهای ۳۲ تا ۴۲ یونیت، ضخامت زیر ۱.۲ میلیمتر توصیه نمیشود. همچنین نوع رنگ (پوشش پودری الکترواستاتیک) نیز باید ضدخش و مقاوم در برابر خوردگی و رطوبت باشد تا در محیطهای حرفهای دوام مناسبی داشته باشد.
4. وضعیت تهویه و مدیریت حرارتی داخل رک
یکی از مهمترین دلایل خرابی تجهیزات در رک، تهویه ناکافی است. رک مناسب باید دارای درب مشبک (توری) باشد تا جریان هوا بهخوبی عبور کند. همچنین امکان نصب فن سقفی یا دیواری و فضا برای عبور جریان هوای عمودی از پایین به بالا، باید در طراحی رک در نظر گرفته شده باشد. در محیطهایی با تجهیزات سنگین یا گرمای بالا، استفاده از فن حرارتی با ترموستات هوشمند نیز توصیه میشود.
5. دسترسی آسان، ماژولار بودن و امکانات جانبی رک
رک خوب باید امکان دسترسی آسان از جلو، عقب و کنارهها را فراهم کند. پنلهای جانبی بازشو، چرخهای مقاوم، ریل قابل تنظیم، سینی متحرک و قفلهای ایمن، همگی از جمله ویژگیهایی هستند که نصب، نگهداری و توسعه را آسان میکنند. این موارد در مراکز بزرگ بسیار حیاتی هستند؛ چراکه هر بار باز و بسته کردن کامل رک برای یک کار ساده، زمانبر و پرریسک است.
6. انتخاب برند معتبر و خدمات پس از فروش
رکهایی که مطابق استاندارد EIA-310 تولید شدهاند، با تمامی تجهیزات رکمونت سازگاری دارند. علاوهبر استاندارد فنی، برندهایی که دارای گارانتی، دفتر پشتیبانی و تأمین قطعات هستند، در اولویت قرار دارند. خرید رک از تولیدکننده یا توزیعکننده معتبر باعث میشود در صورت خرابی، قطعات جایگزین یا خدمات نصب و مشاوره بهسرعت در دسترس باشند.
7. قابلیت مدیریت کابل و برقرسانی داخلی رک
یکی از مهمترین ویژگیهای رکهای حرفهای، قابلیت مدیریت کابلها بهصورت منظم و ایمن است. عبور کابلها از سینی کابل، نصب نگهدارنده کابل، داشتن فضای مناسب برای نصب PDU (واحد توزیع برق) و سوکتهای اضافی، نهتنها باعث کاهش گرما و جلوگیری از قطعیهای ناگهانی میشود، بلکه در فرآیند نگهداری و توسعه آینده نیز نقش کلیدی دارد.
مقایسه رک های دیواری و ایستاده
رک دیواری و ایستاده با وجود همهی شباهتها، تفاوتهای چشمگیری با یکدیگر دارند. رک دیواری بهخاطر کمجا بودن و قابلیت نصب روی دیوار، گزینهای ایده آل برای استفاده در محیطهای کوچک محسوب میشود؛ اما در مقابل، برای استفاده از رک ایستاده باید مکان آنرا در نظر گرفت و نیاز به مکان بزرگتری دارد.